Spanish

Caput i

INCLINATIONUM HUMANARUM COGNITIONEM DARI

Originalseite   …   p. 1

Originaltext:

↦ Quod et animae sequantur corpora.

↦ Et ipsae secundum se ipsas non sint impassibiles a motibus corporis, id manifestum fit valde in ebrietatibus et aegritudinibus, multum namque animae mutatae videntur a passionibus corporis.

↦ Et e contrario, quod corpus compatitur passionibus animae manifestum circa amores et timores, et dolores et voluptates.

↦ Amplius autem et in iis quae natura fiunt magis utique aliquis conspiciet quod corpus et anima ita se habent connaturalia ut fiant causae plurimarum passionum adinvicem; nunquam enim animal factum vel generatum est tale quod formam haberet alterius animalis, animam vero alterius, sed semper ejusdem corpus et animam; quare necessarium est consequi tale corpori talem formam.

↦ Amplius autem, et scientes circa unumquodque animalium ex forma possunt considerare, equites equos, et venatores canes.

↦ Si autem haec vera fuerint, semper autem haec vera sunt, erit sane ars quaepiam physiognomonicae.

Caput ii

QUA RATIONE IN HAC COGNITIONE SIT PROCEDENDUM

Originalseite   …   p. 9

Originaltext:

↦ Priores itaque physiognomones juxta tres modos aggressi sunt hanc disciplinam, quisque juxta unum.

↦ Alii quidem ex generibus animalium physiognomizant, ponentes secundum unumquodque genus figuram quandam animalis et speciei animam.

↦ Alii autem in talibus corpori similem habenti corpus et animam similem putabant.

↦ Alii autem quidam hoc quidem faciebant, non ex omnibus autem animalibus experiebantur, sed distinguebant ex ipso genere hominum, secundum gentes, quaecunque differunt secundum usus et mores, ut Aegyptii, et Thraces, et Scythae; similiter electionem signorum faciebant.

↦ Quidam autem ex moribus apparentibus quales mores dispositionem sequantur; sequitur autem unicuique mos, iracundo, timido, coeunti, et in unaquaque aliarum passionum.

↦ Est autem secundum omnes modos hos physiognomonizare, et adhuc secundum alios, et electionem signorum dissimiliter fieri.

↦ Hi quidem igitur juxta mores solum physiognomonizant. Primum quidem quod quidam, non iidem cum sint, mores qui sunt in facie eosdem habent, ut fortis et inverecundus eosdem habent, animabus vel intellectibus multum separantur.

↦ Secundo autem quod secundum quaedam tempora mores non eosdem, sed aliorum habent, tristibus enim existentibus quandoque contingit diem delectabiliter ducere, et morem accipere qui est hilaris, et e contrario hilarem contristari, ut mos qui erat in facie permutetur.

↦ Adhuc cum his, de paucis utique semper apparentibus conjecturam quis accipiat.

↦ Qui autem ex feris physiognomizant non recte electionem signorum faciunt, non enim est utique dicere percurrentem formam uniuscujusque animalium quod quicunque uni similis huic corpore erit, et anima similis erit. Primum enim, ut simpliciter dicam, nullus utique videbit hominem ita similem bestiae, sed assimilantem in aliquo.

↦ Adhuc autem cum his, animalia pauca quaedam propria habent signa, multa vero communia, quare si quis similis fuerit non secundum proprium, sed secundum commune aliquid, quo pacto magis iste leoni quam cervo similior dicetur, decens enim propria signa proprium quid significare, communia autem commune?

↦ Communia ergo signa nihil utique manifestabunt physiognomizanti.

↦ Si autem aliquis propria uniuscujusque ferarum elegerit, non utique habebit assignare cujus sunt haec signa, merito enim proprii proprium.

↦ Nihil autem proprium animalium physiognomonizatorum in anima habebit utique aliquis accipere, neque enim forte solum leo, sed alia multa, neque timidum lepus, sed et alia infinita. Si ergo neque communia eligenti manifestum aliquid fit, neque secundum propria, non utique erit unumquodque animalium aspicere.

↦ Sed ex hominibus electionem facere oportet patientibus eandem passionem, ut si fortis inspiciat aliquis signa, fortia animalium in unum accipientem oportet perscrutari quae passiones his quidem omnibus insint, aliorum autem animalium nulli accidant.

↦ Si enim ita quis elegerit quod eadem sunt signa fortitudinis praedictis animalibus, non solum fortitudinis communem inesse passionem eorum quae sunt in intellectu, sed et alia quaedam, sic utique dubitabit utrum fortitudinis aut alterius signa sint.

↦ Sed oportet ex pluribus eligi animalibus, et non habentibus ullam passionem communem manifestam cujus utique signa respicias.

↦ Quaecumque itaque signorum stabilia sunt aliquid stabile significant, quae autem adveniunt atque discedunt et deficiunt quomodo utique signum verum erit non manentis in intellectu? Si quidem enim stabile adveniens et deficiens signum quis suscipiet, contigeret utique ipsum quidem verum esse, non tamen conveniens erit, non perpetuo consequens rem.

↦ Quaecunque autem passiones factae in anima non in aliquo permutant signa quae sunt in corpore quibus utitur physiognomonus non erunt hujusmodi cognitiones arti, ut quae sunt circa opiniones et scientias medicum aut citharoedum non contingit cognoscere, nam addiscens aliquam disciplinam nullum permutavit signorum quibus utitur physiognomonus.

Caput iii

QUORUM SIT PHYSIOGNOMIA ET QUIBUS PROCEDAT MEDIIS

Originalseite   …   p. 20

Originaltext:

↦ Oportet ergo determinare circa qualia quaedam est physiognomonia, quoniam non circa omnia, et ex quibus singula signa accipiantur; deinde consequenter de manifestissimis circa unumquodque declarare.

↦ Physiognomonia ergo est, sicut et nomen ipsius dicit, circa naturales passiones eorum quae sunt in intellectu et eorum quae superacquiruntur, quaecunque advenientia transmutant signa eorum quae physiognomizantur.

↦ Qualia autem haec sint posterius declarabitur.

↦ Nunc autem dicam ex quibus generibus signa accipiuntur, et sunt omnia, ex motibus enim physiognomonizant, et ex figuris, et ex coloribus, et ex moribus in facie apparentibus, et ex lenitate, et ex voce, et ex carne, et ex partibus, et ex figura totius corporis; in universum igitur hujusmodi sunt quae dicunt physiognomones de omnibus generibus signa.

↦ Si igitur immanifesta aut non recte designans esset talis explicatio, sufficiant quae dicta sunt.

↦ Nunc autem fortasse melius est singillatim de omnibus quaecunque manifesta sunt ab his quae physiognomonizamus exactius explanare, dicentem cujusmodi signa referantur ad singula quaecunque in praedictis declarata non fuere.

Caput iv

QUOD COLORES IN HOMINUM CORPORIBUS INDICANT

Originalseite   …   p. 23

Originaltext:

↦ Colores ergo significant: acuti quidem calidum et sanguineum, albi cum rubore bonam indolem, quando in levi corpore accidit hic color.

↦ Pili vero molles quidem timidum, duri autem fortem; hoc autem signum sumptum est ex omnibus animalibus, timidissimus enim est cervus, lepus, ovis, et pilum mollissimum habent, fortissimus autem leo, aper, et pilum durissimum habent; est autem et in avibus hoc idem videre, universaliter enim quaecunque quidem habent duram pennam, fortes, quaecunque autem mollem, timidae; et particulariter est hoc quidem videre in coturnicibus et in gallis.

↦ Similiter autem et in generibus hominum hoc idem accidit, quicunque enim apud septemtrionem habitant fortes sunt, et durorum pilorum, qui autem apud meridiem timidi, et mollem pilum habent.

↦ Pilositas autem quae est circa ventrem loquacitatem significat; hoc autem refertur ad genus avium, proprium enim avis est eorum quae sunt circa corpus pilositas quae circa ventrem est, eorum autem quae sunt circa intellectum loquacitas.

↦ Caro autem dura quidem et boni habitus natura insensibilem significat.

↦ Lenis autem et ingeniosum et instabilem.

↦ Nisi in forti corpore et habenti extremitates potentes hoc acciderit.

↦ Motus autem tardi quidem mollem intellectum, acuti vero calidum.

↦ In voce autem, gravis quidem et intensa fortem, acuta autem et remissa timidum.

↦ Figura autem et passiones quae apparent in facie secundum similitudines accipiuntur passionis, quando enim patitur aliquid, fit ut si hoc habet: quando aliquis irascitur, irascibile signum ejusdem generis.

↦ Mas autem femina major est, et fortior, et extrema corporis fortiora et crassiora, et habitus melioris, et potior secundum omnes virtutes.

Caput v

QUA RATIONE PROCEDENDUM SIT IN JUDICANDO, ET QUIBUS SIGNIS MAJOR FIDES, QUIBUS MINOR SIT ADHIBENDA

Originalseite   …   p. 41

Originaltext:

↦ Signorum autem quae sunt in partibus fortiora sunt et quae accipiuntur in moribus, et secundum motus et figuras.

↦ Omnino autem uni quidem signorum credere stultum est; quando autem plura conveniunt quae sunt in uno, magis utique conveniet ut quis accipiat vera esse signa.

↦ Est autem alius etiam modus secundum quem aliquis physiognomonizet, nullus tamen aggressus est: ut si necesse sit iracundum, et tristem, et parvum secundum morem invidum esse, etsi non sint invidi signa, ex illis tamen prioribus contingat utique physiognomoni et invidum invenire, maxime quidem quando talis proprius modus fuerit ejus qui philosophatus fuerit, posse enim quibusdam existentibus necessarium esse proprium putamus philosophiae.

↦ Quod est quando contraria sunt huic juxta passiones, physiognomizare etiam mala.

↦ De voce secundum passionem intendens quispiam, acutam putarit duplicem ob causam iracundi vocem ponendam esse: indignatus enim et iratus intendere consuevit vocem et acute loqui, segniter autem dispositus remittit vocem et graviter loquitur; rursus autem animalium fortia quidem gravis vocis sunt, timida autem acutae vocis: leo quidem, et taurus, et canis latrabilis, et gallorum qui sunt animosi graviter vociferantur, cervus autem et lepus acutae vocis sunt.

↦ Sed forte et in his melius est non eo quod ipsorum vox est acuta et gravis fortem aut timidum ponere, sed arbitrandum est fortem quidem fortis, remissam autem et imbecillem timidi.

↦ Est autem potissimum, quando signa non sunt in confesso, sed subcontrariantia, nihil ponere, nisi sint discrepantium inter se quaedam quibusdam credibiliora.

↦ Et maxime quidem in speciem, sed non in tota genera referre decet, similiora enim sunt quaesito; non enim totum genus hominum physiognomizamus, sed quaedam eorum quae sunt in genere.